Mardin ve İlçeleri Kültür Web Tanıtım Sitesi

Tarihte iz Bırakan Mardinli‘ler;

Nusaybinli Efram: Üç milyon şiir cümlesiyle klasik edebiyatta büyük isim yapmıştır. 285'te Nusaybin'de doğmuş ve 375'te vefat etmiştir.

Ebul Safa(lakabı ile tanınan) Yusuf Şeyban Celaleddin:

575(1159)yılında Mardin'de doğmuştur. Aruki Ahmet Nasreddin'in kâtibi idi. Şair ve edip olan Ebul Safa, Hulagu askerleri tarafından öldürülmüştür ".Enes Elmülük "adlı eseri mevcuttur.

İbn'il Fulus Şemseddin İsmail B.İbrahim B.Gazi: 576'da Mardin'de doğmuştur. Ünlü bir matematikçidir. Önemli eserleri mevcuttur.

El Fahnl Mardini: Devrinde ün salmış bir bilgindir.

İbnil- Muhammed B.Hamid Kadı: Tanınmış bir edebiyatçıdır. Keşfilişarat El Harffiye Vel Edebbiye adlı eseri önemlidir. 828(1312)yılmda vefat etmiştir.

Kadı Ü Kıddat, Eş-Şeyh Ül-Edib

Alaaddin Ebilfıış: Mardinlidir "İbn'ül Türkmani" lakabıyla meşhurdur, İlim, fıkıh, hadis, tefsir, usul, faraiz, şiir, aruz konularında zamanının tek temsilcisi sayılırdı. İlm-i Hadis, Usul Fıkıh, Kitab-ul Zuafa. Hedaye, Muhtasiri Kifaye. Behçetül Edeb ve Fününe... Eserlerinden bazılarıdır. Kahire’de vefat etmiştir. Mı-sır'da"MARDtNİ" adıyla anılan camii yaptırmıştır.

Şeyh Zeyneddin Seruhan B.Muhammed: Mardin'de okumuş ve yerleşmiştir. "İbn'ül Mardini' "lakabıyla anılmıştır. Çok sayıda eseri mevcuttur. Amel ile Rubu, El Hatib Fi Amel Bilribil Hacib...

Ali Mardini: 760(1344)Tarihinde Şam'da valilik yapmıştır. Müzik alanında derin bilgisi olan bir zat olarak tanınmıştır.

El Merdini; 765(1349)'da Mısır sultanı Melik El Eşref Şaban zamanında Halep'te valilik yapmıştır.

Hıdır B. Hüseyin Merdini: Mardinli olup kafiye ustalarından Hind'inin torunudur. Sultan Ahmet Han devrinin ediplerindendir.

Muşe Bar Kifo: Nusaybinlidir.9.asırda Mantığa dair kitabı mevcuttur. İstek Hürriyeti, Cennet, Ruh, Cesetlerin Dirilişi, Meleklerin Yaratılış ve Göklü Hiyerarşi üzerine birer kitap yazdı.

İyavanis Dara: Nusaybinlidir. 9. Asırda Cesetlerin Dirilişi, Şeytan ve değişik konularda olmak üzere 8 eseri vardır.

Abdurrahman Hamidi: Mardin'in yetiştirdiği büyük bilginlerden biridir. 1846 yılında Mardin'de doğmuş 1909 yılında ölmüştür. Astronomi, Cebir alanlarında önemli çalışmaları olmuştur. 1886 yılında İstanbul Yıldız Sarayı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli ülkelerinden "Sultan"m emriyle toplanan bilginler kongresine davet edilmiş, takdir görmüş ve kendisine maaş bağlanmıştır. Çok sayıda eseri mevcuttur. Sevadülbasar, Fi Usul Elhadisi...

Arif Bey: Yusuf Sıtkı Efendinin oğludur. Temyiz azalığı yapmıştır. Zamanın ileri gelen alimlerindendir.

Kara Muhammed: Mardinlidir Devrin tanınmış Müzisyenlerindendir. Makam olarak " Usul Cemerde, Murubba" ile on kadar gözde eseri mevcuttur.

Ebülûla Mardin(1881-1957): Yusuf Sıtkı Efendi'nin oğludur. İstanbul Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ordinaryüs Profesörüdür."Mecelle ve Feraiz" alanında dünyaca şöhret yapmıştır.

Toprak Hukuku alanında çok kıymetli eserleri mevcuttur. Müzik alanında da geniş bir bilgisi vardı. Konferans, makale, etütlerinden başka basılmış on yedi adet kitabı vardır. Bu eserlerinde: Arazi ve Evkaf, Mecelle ve Medeni Hukuka ve Edebiyata olan yetkinliği aşikârdır.

Eserleri: İlmiye Kelime-i Tayibe, Fer'i Aynı Haklar, Borçlar Hukuku, Medeni Hukuk Cephesinden, Kat Mülkiyeti. Ahmet Cevdet Paşa, Toprak Hukuku, Huzur Dersleri...

Marutha Miya Farkatli: Alim ve hekim olup çok iyi derecede Yunanca biliyordu. Pers kralı 2. Şahpur zamanındaki şehitler üzerine şiir ve ağıtlar ile Nikiya Sinoduna dair bir kitap yazdı. "Kanunlar Kitabı" adlı bir tercümesi vardır.

Yakup Suruçlu: Tanınmış bir şairdir. Günümüze 300 kadar şiiri ulaşmıştır.

Hanna Dolabani ( 1885–1969): Metropolitliğe kadar yükselebilme başarısını gösterebilmiş Mardin'in yetiştirdiği çok önemli bir alimdir. Türkçe, Süryanice, Arapça dilleriyle yazılmış 48 eseri vardır. Bu eserler dini tarihi ve edebi mahiyettedir. "Ölümden korkmam. Ama ne var ki, ölüm kalemi kırıyor!" Ölümünden pek az önce söylediği bu cümle, onun aydın bir din adamı ve tarihçi kimliğini açıklar. 20 Nisan 1947'de Mardin ve Devrulzafaran Metropolitliğine atanan ve bu görevi icra ederken ölen Dolabani'nin dini ve tarihi etkisi günümüze kadar sürmektedir.

Eserleri: Tarihte Mardin ve Öz Hikmet Dergisi başta olmak üzere Türkçe, Süryanice, Arapça dilleriyle yazılmış 48 eseri mevcuttur.

Türküler

Halk edebiyatı içinde, toplumun iç alemini yansıtan, insana ömür boyu arkadaşlık eden en dikkate değer unsur halk türkülerimizdir.

Bizim sevinçli ve elemli günlerimizde bazen uzun hava bazen duygu coşumu olarak daima yanımızda olmuştur. Türkülerimizde geçen kelimelerin türü halkın öz dilini yansıtır.

Halk Türkülerini sınıflayacak olursak: Tören Türküleri, Neşeli Havalar, Ağıtımsı (Hüzünlü Havalar). Olaylı Türküler, Meslek Türküleri, Kahramanlık Türküleri. Oyunlu Türküler, Hikâye Türküleri, Dini Türküler, Uzun Havalar (Mayalar)

Kirpiklerin Ok mudur !?

Kirpiklerin ok mudur oy oy

Kalbime batıyor diyar Mardin güzeli

Gözlerin güneş midir oy oy

Kalbimi yakıyor diyar Mardin güzeli

Güllere bak sevdiğim oy oy

Bülbül kıskanıyor diyar Mardin güzeli

Gülen yüzüme bakma oy oy

Kalbim kan ağlıyor diyar Mardin güzeli

Bahar Geldi Gül Açtı

Bahar geldi gül açtı

Bülbül yuvadan uçlu

Şu benim garip gönlüm

Başıma neler açtı.

Baharın vakti geçti

Bir güzel baktı geçti

Hazırlanmış gidiyor

Kalbimi yaktı geçti

Şu dağlar pare pare

Aşka bulunmaz çare

Burada kalmaz giderim

Gideceğim o yare.

Sabiha Mardin Gülü

Sabiha Mardin gülüdür gülleridir bülbülün

Kımızı fistan giymiş beyaz gibi görünür

Nak. Uçan bülbül olsaydım da bardağına konsaydım

Mardin'deki bülbülüme Sabihamı sorsaydım.

Nak. Sabiha bekle beni anlamazlar seveni

Gözyaşıma bakarsan neler verirdim sevenim

Nak.. Mektubu attım canım la haber gelmiyor senden

Korkarım aşkımdan ölem gururum Saburamdan

Nak.

Memo

Yağmur yağdı, çok yağdı

Kamışlı doldu taştı

Haber gelmiş Halep'ten

Deriyeli'ler şaştı.

Oy Memo, Memo. Memo, Memo Mardinli'ye (3 kez)Nak.

Memo Diyarbekirli'ye

Gerbiz kahvesinde anam

Beni bıçakladılar

Hastaneye götürüp

Ameliyatla parçaladılar

Yar yar diyar yar

Yar yar diyar süzelim

Şen Mardin'in Çocukları

Şen Mardin'in çocukları

Koşunuz,

Işın saçan yollar sizi bekliyor,

Nur dağından ovaya ulaşınız,

Yaşa MARDİN yaşa.

Tarihsin...

Şevko (1)

Ah...Şu gelen kimin gülü

İlkbaharın bülbülü

Yaktı yandırdı beni

Savurlu Mardin gülü

Yar yaman yar yaman (Nak.)

Ah yar aman Şevko

Ah...Ben gül olam ez beni

Tülbentlerden süz beni

Sen kalem ol ben kağıt

Ak gerdana yaz beni

Nakarat...

Ah... Balıktır suda yüzer

Kekliktir kanat düzer

Kız vefasız olunca

Sevdiği Mecnun gezer.

Nakarat...

Şevko (2)

Çok hoş olur Mardin'in güzü ve baharı

Bağlarında üzümleri, İnci gibi narı .

Ah yar aman yar aman, ben yârin olayım 2 Kez Nak.

Ah yar aman yar aman, kurbanın olayım

Mardin'in çölünde köyler, sıra sıra

Şevko Ne olursun bize gel, arasıra Şevko

Nak.

Arabamız yokuşta, birden bire durdu

Kirpiklerin okları, ta kalbime vurdu

Nak.

Arabanın koması, acı acı çaldı

Gözlerin gözlerime, birden bire daldı

Nak.

Sabiha

Sabiha kimin gülü, İlkbaharın bülbülü

Yaktı, yandırdı beni. Savurlu Mardin gülü

Yar yar yar Sabiha, güzelliğin dillere, destan olmuş gidiyor,

Seni gören gençlerin, ömrü tümden bitiyor.

Sabiha Mardin'dedir, yanlarında bekçileri

Cinayet yerine gidip, yaptılar tüm keşifleri

Nak...

Dört polisi gördüm, gül rengi içindedir

Çıktı halay oynuyor, mendilim elindedir.

Ah Meryem

Ah Meryem, Meryemim, ölene dek seni beklerim,

Göklerin Rabbinden selvi boyunu dilerim

Nak.

Salınarak yürüyüşün ceylan gibi

O uzun boyun selvi gibi,

Aklım başımdan gitti

Görünce selvi boynunu.

Bak

Bak bak bak bak ..Bakışınla beni yak. (2 kez Nak)

Herkes gülüp oynuyor, haydi durma sen de kalk

Çiftetelli çalıvor haydi zillerini tak(2 kez)

Nak.

Tatlı tatlı bakarsın, çiçek gibi kokarsın

O güzel gözlerinle, dünyaları yıkarsın.

O güzel gözlerinle, Şu Mardin'i yıkarsın.

Nak.

ince ince giyersin, soranlara gidersin)? KEZ)

O güzel gözlerinle, beni deli edersin.

O tatlı bakışınla, beni deli edersin /Nak.

Hırkam (Haleki)

Ana kalbim içten yandı

İçki yandırdı alevlendirdi

Çok aradım durdum

Hiç bulmadım çaresi

Vallahi çaldın hırkamı

Billahi çaldın hırkamı

Ah şu sarmanın derdinden

İçini bulduk yaprağından

İki dirhem biber taşıyamamış

Vallahi bela burukluğundan

Hırkam hıka çıt ve pıt

Damdan dama zıplar zıp zıp

Onu çaldı İbni Git.

Vallahi o çaldı hırkamı

Halime

Bir araba devrilmiş, Vali Konağının altında